«Η διαφθορά μετέτρεψε την κοινωνία μας σε ζούγκλα»!

«Έχουμε ταυτίσει την κοινωνική καταξίωση με την οικονομική ισχύ»!

Παρατηρώ ακόμη ότι όποιος θέλει να διαφθείρει μίαν κοινωνίαν, μέσον ασφαλές υπάρχει: να βραβεύονται με τας τιμάς του Κράτους κακοήθεις και ανάξιοι”.
Τερτσέτης - “Άπαντα”

Βασίλης Μούτσιος

H διαπλοκή, η διαφθορά, τα σκάνδαλα αναδεικνύουν ένα έλλειμμα αρετής στη δημόσια ζωή, αλλά ταυτόχρονα, αποδεικνύουν ότι το όριο ηθικής ανοχής της κοινωνίας όλο και μετακινείται με φθίνουσα πορεία.
Ενώ η σύγχρονη διαφθορά συνδέεται με τη διεθνή και εθνική παραοικονομία και το παγκοσμιοποιημένο οργανωμένο έγκλημα -όπου η πολιτική συναντάει τον υπόκοσμο-, στον τόπο μας συνεχίζουμε ν' αναζητούμε βασικές αιτίες στις, έτσι κι αλλιώς, παράνομες, αλλά όχι “σηματοδοτούσες”, ατομικές συμπεριφορές.
H διαφθορά συμβαδίζει πάντα με την -πολιτική- ισχύ (ευνοιοκρατία, νεποτισμός, ρουσφετολογία) και αποδίδεται σε κατάχρηση εξουσίας ή σε αλαζονεία. H διεφθαρμένη -πολιτική- εξουσία παρασύρει, μάλιστα, τη δημόσια διοίκηση σε πράξεις συγκάλυψης και συνενοχής, καθώς το πελατειακό σύστημα και η αδιαφάνεια τού –πολιτικού- χρήματος επιτρέπουν -αν δεν επιβάλλουν- τις παράνομες σχέσεις και τις “άτυπες διευκολύνσεις”.
H πολιτική “μηχανή” συμπλέει με την πολιτική διαφθορά, αφού οι λανθάνουσες πολιτικές λειτουργίες -κομματική νομενκλατούρα, χρηματοδοτήσεις κ.λπ.- υπερβαίνουν τα -ατομικά- ηθικά διλήμματα στο όνομα του ευρύτερου συμφέροντος.
H διάχυση της εξουσίας σε κέντρα ισχύος εκτός του δημοκρατικού ελέγχου και η μετατροπή της (πολιτικής) δύναμης σε πλούτο και του πλούτου σε -πολιτική- δύναμη, όχι μόνο δυναμιτίζουν το κράτος δικαίου αλλά και εθίζουν την κοινωνία.
Νομίζει κανείς ότι όλοι μιλάνε και καταγγέλλουν τη διαφθορά του άλλου, αφού στους ίδιους έχει νομιμοποιηθεί “η κατά παρέκκλιση αξία της”.
Βέβαια, ο ορισμός της διαφθοράς “ως προσπόριση οφέλους ή εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπών, κατά παράβαση των ισχυόντων κανόνων, από άτομα που κατέχουν δημόσια αξιώματα” περιλαμβάνει τόσα εγκλήματα και τόσες παράνομες δραστηριότητες, ώστε τελικά, συνιστά μια “λέξη - κατηγορία” που μπορεί να κολλάει ή όχι οπουδήποτε.
Δημιουργείται, λοιπόν, μια γκρίζα ζώνη -μεταξύ νομιμότητας και εγκληματικότητας- στην οποία κινούνται - σχεδόν με άνεση και σίγουρα με -εγγυημένη(;) ατιμωρησία - οι διάφοροι φορείς εξουσίας οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις αυξημένες ευκαιρίες και προβαίνουν σε πράξεις κατάχρησης εμπιστοσύνης ή αξιοποίησης.
Εγκλήματα του λευκού κολάρου, των ψηλών καπέλων, ακόμα και πολιτικά εγκλήματα κρύβονται πίσω ή μέσα στη διαφθορά.
Αυτό πάντως που είναι βέβαιο είναι ότι η διαφθορά αναπτύσσεται από τα πάνω, δηλαδή από φορείς της εξουσίας που θεωρούν ιδιοκτησία τους τον τομέα που -τους έχει ανατεθεί να διοικούν. Δεν πρέπει συνεπώς να συγχέουμε τη μικρή καθημερινή διαφθορά η οποία συνδέεται με πρακτικές οικονομικής επιβίωσης με τη μεγάλη διαφθορά που σχετίζεται με μεγάλα ποσά “μεγάλων παικτών”, με την προσβολή ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης.
Οι διεφθαρμένοι κρύβονται πίσω από σκοπιμότητες, οι σχετικές έρευνες πάντα κάπου σκαλώνουν, οι κοινωνικές αντιδράσεις είναι χλιαρές -“λευκό έγκλημα”- και τελικά η κοινή γνώμη τείνει να εκλάβει τη διαφθορά ως απλή ηθική απάτη, ως μια απλή εκτροπή των ισχυρών, ως σφάλμα και όχι ως έγκλημα.
Εύλογα διερωτάται ο ρέπων προς το έγκλημα γιατί να μην παρανομεί, ιδίως αν ενεργεί επαγγελματικά και από συμφέρον, όταν γνωρίζει ότι ακόμη και αν καταδικαστεί, δεν πρόκειται να του επιβληθούν παρά ασήμαντες ποινές συνήθως εξαγοράσιμες. Άλλωστε, και για τις βαρύτερες, ακόμη και για τα ισόβια, έχει προνοήσει ο νομικός μας πολιτισμός να μετατρέπονται σε ολίγα χρόνια φυλάκισης και άφθονες πενθήμερες άδειες προς διευκόλυνση της συνέχισης της εγκληματικής κατ' επάγγελμα ή καθ' έξιν δραστηριότητάς τους.